In een eerdere blog hebben we de verschillen en overeenkomsten tussen het huwelijk en het geregistreerd partnerschap besproken. In deze blog kijken we naar de verschillen tussen het samenlevingscontract enerzijds en het huwelijk of geregistreerd partnerschap anderzijds.
Gezamenlijke goederen? Alleen de bezittingen die jullie samen hebben gekocht.
Bij het huwelijk en geregistreerd partnerschap ontstaat er, sinds 1 januari 2018, een beperkte gemeenschap van goederen. Bij een samenlevingscontract is dat niet het geval, en dat kan ook niet contractueel overeengekomen worden. De bezittingen en schulden blijven privé-eigendom van een van beide partners. Bezittingen die jullie samen hebben gekocht en de schulden die jullie samen zijn aangegaan, zijn uiteraard wel gemeenschappelijk.
Rechten en plichten? Niet automatisch, wel vast te leggen.
Bij het huwelijk en geregistreerd partnerschap heeft iemand automatisch bepaalde rechten en plichten ten opzichte van de partner of echtgenoot; zo word je elkaars erfgenaam en geldt er een onderhoudsplicht. Bij een samenlevingscontract geldt niet automatisch een onderhoudsverplichting. Dit kun je – in tegenstelling tot de gemeenschap van goederen – wél in een samenlevingscontract laten opnemen. Wil je elkaar erfgenaam maken, dan moet je dat als samenwoners vast laten leggen in een testament.
Pensioen delen? Niet vanzelf.
Bij het huwelijk en geregistreerd partnerschap worden de ouderdomspensioenrechten bij scheiding verdeeld. Bij een samenlevingscontract is dat anders. Iedere partner blijft in principe aanspraak maken op het eigen ouderdomspensioen. Het is wel mogelijk om in een samenlevingscontract je partner het nabestaandenpensioen toe te kennen. Als in een huwelijk of geregistreerd partnerschap een van de partners komt te overlijden, krijgt de pensioenuitvoerder daar automatisch bericht van en krijgt de langstlevende partner pensioen. Heb je een samenlevingscontract, moet je elkaar daarvoor aanmelden en daar heb je vaak een notarieel samenlevingscontract voor nodig.
Erkenning en gezag bij kinderen? Zorg dat je het goed regelt.
Bij een huwelijk en geregistreerd partnerschap hebben beide partners automatisch het gezag over de kinderen en is de vader automatisch juridisch vader van het kind dat tijdens het huwelijk of partnerschap wordt geboren. Bij een samenlevingscontract krijgt alleen de moeder automatisch het ouderlijk gezag en is alleen de moeder juridisch ouder. De vader moet het kind eerst erkennen om de juridische vader te worden en daarna met de moeder het gezamenlijk gezag laten registreren.
Wat gebeurt er bij overlijden? Regel de zorg voor elkaar en je kinderen.
Zonder testament is de partner met wie je samenwoont geen erfgenaam. Al jouw bezittingen en schulden gaan over op je wettelijke erfgenamen. In een samenlevingscontract kun je opnemen dat alle gezamenlijke bezittingen, zoals een gezamenlijke woning, bij overlijden aan je partner toekomen. Dit geldt dus niet voor al je privébezittingen, zoals het geld op je privé(spaar)rekening. Hiervoor kun je een testament opstellen. In een testament kun je ook regelen dat als jullie vlak na elkaar overlijden zonder kinderen, de erfenis wordt verdeeld over beide families. Anders loop je het risico dat het (gezamenlijke) vermogen alleen bij de familie van de laatst overledene terecht komt.
Als er kinderen zijn, is het voor samenwoners ook aan te raden om een testament op te stellen. Doe je dat niet en een van jullie komt te overlijden, dan is de langstlevende ouder in beginsel verplicht het kindsdeel uit te betalen aan het kind. Dit kan tot vervelende situaties leiden. Om dat te voorkomen kan in het testament worden bepaald dat de kinderen moeten wachten op hun erfdeel tot de langstlevende partner is overleden. Tot die tijd heeft de langstlevende partner de mogelijkheid om alles te gebruiken en te verteren, dus eventueel ook op te maken.
Scheiding bij samenwoners? Onderling regelen.
Als je uit elkaar wil gaan als samenwoners, dan kun je dat onderling met elkaar regelen. Een eventueel samenlevingscontract kunnen jullie aan elkaar opzeggen. Alle verplichtingen die jullie in het samenlevingscontract zijn aangegaan, moeten jullie naleven. Hebben jullie elkaar aangemeld voor elkaars nabestaandenpensioen? Dan moeten jullie elkaar ook weer afmelden. Samenwoners hoeven niet langs de rechter of de notaris als zij uit elkaar gaan.
